Στα μέρη που σύχναζαν Παύλος, Γώγου, Άσιμος

Στα μέρη που σύχναζαν Παύλος, Γώγου, Άσιμος

Το καλλιτεχνικό σχολείο Ash In Art διοργανώνει σειρά ξεναγήσεων στις γειτονιές των Εξαρχείων

*Της Αγγελικής Καραχάλιου, φωτογραφίες: Mαρία Ζαχαρία

Είναι από τα αγαπημένα θέματα των δελτίων ειδήσεων, ενώ κατέχουν προεξέχουσα θέση στις προεκλογικές δεσμεύσεις του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Για κάποιους είναι «άβατο», για μερικούς σημείο πολιτικής ζύμωσης, για άλλους ένα από τους δημοφιλέστερους περιπατητικούς-τουριστικούς προορισμούς της πόλης (και δεν είναι ψέμμα, αρκεί μια βόλτα για να το αντιληφθείς). Σίγουρα, είναι μια περιοχή με πολλά προβλήματα, αλλά παράλληλα είναι από τις πιο όμορφες, δραστήριες και ιδιαίτερες γειτονιές της Αθήνας. Πέρα από όλα αυτά όμως τα Εξάρχεια αποτελούν και αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής ιστορίας του τόπου. Αυτή την ιστορία αποφάσισαν να αφηγηθούν σε κάθε ενδιαφερόμενο το καλλιτεχνικό σχολείο Ash In Art και ο ραδιοφωνικός παραγωγός, μουσικός και εικαστικός Τάσος Μενεμενόγλου σε μια σειρά ξεναγήσεων με τίτλο «Βόλτα στην μουσική - καλλιτεχνική ιστορία των Εξαρχείων, με την επόμενη να έχει προγραμματιστεί για την Κυριακή 27 Ιανουαρίου.  (σ.σ. 24.2, 31.3, 14.4 ακολουθούν)

Η ιδέα προέκυψε από την ανάγκη να αναδειχθεί η συμβολή σημαντικών προσωπικοτήτων στη διαμόρφωση της διαχρονικής ταυτότητας της συνοικίας των Εξαρχείων και εντέλει της Αθήνας. Ο κ. Μενεμενόγλου σε ρόλο ξεναγού λόγω της πολύχρονης επαγγελματικής του ενασχόλησης σε μουσικές σκηνές της περιοχής κατάφερε να χαρτογραφήσει 65 σημεία (ο συλλεκτικός χάρτης από την δεκαετία του 70 μέχρι σήμερα μοιράζεται στους συμμετέχοντες).

 

Η διαδρομή

Η βόλτα ξεκινά από την Κάνιγγος όπου βρίσκεται το θρυλικό «Μέγαρο της 7^ης Τέχνης», το μικρό μας εγχώριο Hollywood, όπως αποκαλούνταν τις χρυσές εποχές η στοά Πανταζόπουλου, όταν εκεί (στεγάζονταν οι εταιρείες του Μιχαηλίδη και του Φίνου κ.α.), μπαινόβγαιναν ηθοποιοί όπως οι Θανάσης Βέγγος, η Μάρθα Καραγιάννη και άλλοι.  Το α’ μέρος της διαδρομής είναι «η βόλτα του Παύλου». Ο Σιδηρόπουλος κινούνταν στα όρια των Εξαρχείων και έμπαινα «όταν είχε κάτι να μας πει». Άλλωστε και οι τελευταίες του εμφανίσεις πραγματοποιήθηκαν στο AN Club της οδού Σολωμού. Το β’ μέρος είναι «η γύρα της Κατερίνας». Περιλαμβάνει την πλατεία και τα συν’ αυτής σημεία όπου δραστηριοποιούνταν η Γώγου. Στο γ’ και τελευταίο μέρος της δίωρης ξενάγησης κινούμαστε στο «άσημο μονοπάτι», το βόρειο τμήμα της πλ. Εξαρχείων μέχρι τον λόφο του Στρέφη όπου έδρασε καλλιτεχνικά και κοινωνικά ο Νικόλας Άσιμος, καταλήγοντας στον «Χώρο Προετοιμασίας» όπως αποκαλούσε ο ίδιος το τελευταίο από τα μαγαζόσπιτά του όπου αυτοκτόνησε.

Η ξενάγηση δεν περιορίζεται μονάχα στους τρεις ήρωες των Εξαρχείων. Αναφορές γίνονται στον σπουδαίο και πρόσφατα εκλιπόντα Γιώργο Σκούρτη, τον Γιώργο Αρμένη με το θέατρό του, στην Βέμπο και τον Χορν που κατοίκησαν στην περίφημη μπλε πολυκατοικία του ’30 αλλά και στα δισκοπωλεία, τα οργανοποιεία, τα στούντιο προβών, τα βιβλιοπωλεία και στους εκδοτικούς οίκους που βρήκαν καταφύγιο στην περιοχή. Οι επισκέπτες περιηγούνται στους δρόμους που διακοσμούνται με γκράφιτι σημαντικών δημιουργών, τα φοιτητικά στέκια μα κυρίως τους μουσικούς χώρους και σκηνές που άφησαν το ανεξίτηλο στίγμα τους και έπειτα χάθηκαν όπως το μπαρ «Τυπούκειτος», το θρυλικό «Αχ Μαρία» (σ.σ. τίτλος τραγουδιού του Άσιμου), το «Καφέ Παράσταση», το «Μπαράκι του Βασίλη» , από τα πιο αγαπημένα στέκια καλλιτεχνών και διανοούμενων κ.α.

Οι ιστορίες

Οι ιστορίες που ξεχωρίζουν στα Εξάρχεια είναι πολλές και τόσο γοητευτικές όσο και οι πρωταγωνιστές τους. Η αλληλεγγύη που ποτέ δεν έλειψε (το είδαμε και στην περίπτωση του Ζακ), η συντροφικότητα (ένα υπόγειο που μοιράζονταν Ζουγανέλης - Μπουλάς), οι ταινίες του Παύλου Τάσιου που για πρώτη φορά κατέγραψαν το περιθώριο των αστικών πόλεων, η αναγνώριση της πολιτικής δράσης των νέων που αρνούνται να υποκύψουν (συνθήματα, αφίσες και η μετονομασία οδού που πλέον φέρει το όνομα του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου), το «Ιδεοδρόμιο» του Λεωνίδα Χρηστάκη, οι άγνωστες βόλτες του Χατζιδάκη που εκεί ανακάλυπτε τους επόμενους συνεργάτες του (όπως τον Ηλία Λιούγκο) είναι κάποιες από αυτές. Η πιο εμβληματική όμως ιστορία είναι αυτή που γράφτηκε εκεί όπου στεγάζεται το Υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο επί χούντας υπήρξε έδρα της Ασφάλειας και τόπος βασανιστηρίων. Σε αυτό το κτήριο έγραψε ο (κρατούμενος ) Θεοδωράκης τον στίχο «χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα», αναφερόμενος στον Ανδρέα Λεντάκη. Άλλη μια ιστορία που δεν είναι ευρέως γνωστή στο κοινό είναι πως στο αστυνομικό τμήμα της Καλλιδρομίου στεγαζόταν παλαιότερα το δημοφιλέστερο μπαρ της μεταπολίτευσης, ο «Πήγασος» και «ίσως αυτός είναι ο λόγος που βρίσκεται στο στόχαστρο», λέει χαμογελώντας ο ξεναγός μας.

Κόντρα στο αρνητικό κλίμα που κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια στην περιοχή ο κόσμος έχει αγκαλιάσει αυτή την πρωτοβουλία. «Είναι μια ανάγκη να ξαναβρεθούμε στους δρόμους να μιλήσουμε γι’ αυτούς και την ιστορία τους, χωρίς ακαδημαϊκό περιτύλιγμα» εξομολογείται ο Τάσος Μενεμενόγλου, ο οποίος θεωρεί πως «δεν είναι παράξενο που κάποιοι εποφθαλμιούν τα Εξάρχεια ακόμα και για χωροταξικούς σκοπούς» κι αν λάβει κανείς υπόψη τον επερχόμενο σταθμό του μετρό, «τα Εξάρχεια αντιστέκονται όπως οι σελίδες ενός χειροποίητου κόμικ στην εικονική πραγματικότητα».

Ιστοσελίδα Ash In Art: www.ashinart.org, fb: /ashinart.official