ΤΑ 45ΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ του Γιάννη Αλεξίου

   Γράφει ο Γιάννης Αλεξίου

   ΑΦΙΕΡΩΜΑ :                         ΤΑ 45ΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

                                                                                  

  Του Γιάννη Αλεξίου   / e-mail : johnalex@hol.gr

    Όλο και πιο περιζήτητα γίνονται τον καιρό αυτό οι δίσκοι 45 στροφών, τα γνωστά 45άρια που σημάδεψαν την μουσική και πάνω σ’ αυτά «πάτησαν» οι μεγάλοι δίσκοι των 33 στροφών. Ας πάμε όμως πίσω στο χρόνο τότε που η Αθήνα των 2 εκατομμυρίων κατοίκων είχε την τύχη να παρακολουθεί τα μεγαλύτερα μουσικά φαινόμενα στην ιστορία του Rock’n’ Roll να παρουσιάζουν τη δική τους επανάσταση μέσα από τις 45 στροφές. Μια βόλτα στην ιστορία των πάντα γοητευτικών μικρών δίσκων που γέννησαν τόσες πολλές επιτυχίες και εξακολουθούν να τους ψάχνουν μετά μανίας οι συλλέκτες καθώς πολλά τραγούδια που βγήκαν σε μικρά δισκάκια ουδέποτε κυκλοφόρησαν σε μεγάλους δίσκους…

    Η αγορά στην Ελλάδα κατακλύστηκε για πρώτη φορά από 45άρια στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και το κόστος τους έφθανε τις 22 δραχμές ! Η τηλεόραση δεν είχε μπει ακόμη στην ζωή μας και ο κόσμος έτρεχε διψασμένος στα δισκάδικα της Αθήνας ν’ ακούσει τα είδωλά του. Εκεί τον περίμεναν ακουστικά τοποθετημένα πάνω σε πάγκους όπου μπορούσε να ακούσει και να διαλέξει το δισκάκι της προτίμησής του, αλλά και να ενημερωθεί παράλληλα για τις νέες κυκλοφορίες δίσκων.

  Τα δισκάδικα της εποχής ήταν το «Mambo» στην Πλατεία Ομονοίας, οι «Αφοί Παμπίλη στη Στοά Φέξη με τρία μαγαζιά, η «Siemens» στη γωνία Πανεπιστημίου και Αμερικής, ο «Παπαϊωάννου» στην οδό Αθηνάς και ο «Θεοφανίδης» στον Πειραιά.

  Σε ολόκληρη την Ελλάδα υπήρχε μόνο ένα εργοστάσιο παραγωγής δίσκων, του Λαμπρόπουλου στη Ριζούπολη, αυτό που πριν μερικά χρόνια γκρεμίστηκε. Για να κυκλοφορήσει ένας δίσκος, το τραγούδι περνούσε από…45 κύματα ! Τα τραγούδια που τυπώνονταν είχαν σχεδόν εξασφαλισμένη επιτυχία κι έτσι πολλοί αξιόλογοι καλλιτέχνες έμειναν στην αφάνεια. Τα 45άρια παίζονταν σε μονοφωνικά πικαπάκια Philips και Tepaz που το μέγεθός τους ήταν ιδανικό για τα αυθόρμητα πάρτι της εποχής σε κάποια παραλία ή σε κάποιο σπίτι που έλειπαν οι γονείς, ακόμη και σε κάποιο σχολικό διάλειμμα !

                                                              Ραδιόφωνο

  Το μεγάλο ερέθισμα όμως στη δεκαετία του ’60 ήταν το ραδιόφωνο, που είχε γίνει της μόδας και είχε τρομακτική ακροαματικότητα με προγράμματα πολύ καλής ποιότητας στα οποία οι εταιρίες δίσκων διαφήμιζαν τις νέες κυκλοφορίες δίσκων 45 στροφών.

Την δημοφιλέστερη εκπομπή «Λεωφορείο η Μελωδία» της Music Box με επιτυχίες των εταιριών Decca, MGM, London, PYE παρουσίαζε ο Νίκος Μαστοράκης. Την εκπομπή της RCA επιμελείτο ο Σπύρος Καρατζαφέρης που αρκετά χρόνια μετά ακολούθησε πολιτική καριέρα.

 Επίσης διαφημιστικά προγράμματα είχαν και άλλες δισκογραφικές εταιρίες, όπως η Columbia, η London που περιελάμβανε τις επιτυχίες της MGM, Capitol, Atlantic κ.α.

 Επίσης ο κόσμος ενημερωνόταν ραδιοφωνικά από τους αμερικανικούς σταθμούς των βάσεων για το τοπ-10 της Αμερικής  και άκουγε εκεί κομμάτια που δεν κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα (1962-63).

                                           Περιοδικός Τύπος

   Μεγάλη συμβολή στις γνώσεις και στον πυρετό των Tops είχε και ο μουσικός Τύπος που έκανε δειλά - δειλά την πρώτη του εμφάνιση όταν ο Νίκος Μαστοράκης καθιέρωσε ένα δισέλιδο μουσικής ανά τεύχος στα δημοφιλή περιοδικά στην Ελλάδα : Θησαυρός, Πρώτα, Φαντασία και το 1961 κυκλοφόρησε την πρώτη μουσική εφημερίδα «Δισκοθήκη» που ήταν τετρασέλιδη και 15νθήμερη.

  Το μεγάλο «μπαμ» έγινε δύο χρόνια αργότερα, το 1963, όταν ο Θανάσης Τσόγκας το καλύτερο και πιο ενημερωμένο έως τότε μουσικό περιοδικό «Μοντέρνοι Ρυθμοί», που κυκλοφορούσε κάθε εβδομάδα. Στην ύλη του περιείχε μεταξύ άλλων θεμάτων, το τοπ – 50 με ξένα τραγούδια και ελληνικά ποπ συγκροτήματα διαμορφωμένο σύμφωνα με τις πωλήσεις των 45αριών.

 Οι δύο σελίδες δισκοκριτικής που είχε το περιοδικό ήταν υπεύθυνες και σωστές, με βαθμολογία που δινόταν σε κάθε δισκάκι ανάλογα με το χρώμα που είχε το αστεράκι στο τέλος κάθε κριτικής. Το κόκκινο άστρο σε συμβούλευε να αγοράσεις το δίσκο οπωσδήποτε, το μαύρο σήμαινε ότι είναι αξιόλογος και το άσπρο ότι είναι από αδιάφορος έως καλός.  

 Επίσης οι «Μοντέρνοι Ρυθμοί» περιείχαν σελίδες με νέα, φωτογραφίες, έγχρωμες και ασπρόμαυρες, στίχους ξένων τραγουδιών (αγγλικά γραμμένα στα ελληνικά για να τραγουδιoύνται εύκολα) και το hit parade από 8 χώρες της Ευρώπης κάτι που συνέβαλε στην σφαιρικότερη πληροφόρηση των αναγνωστών. Ακόμη υπήρχε είχε δισέλιδο με τους νέους δίσκους. Το περιοδικό απέκτησε μεγάλο κοινό και φανατικό. Ήταν η εποχή που υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός μεταξύ ξένης και ελληνικής μουσικής η οποία όμως πουλούσε περισσότερο με τα μεγάλα ονόματα που διέθετε και σηματοδότησαν την χρυσή εποχή του ελληνικού τραγουδιού.

Οι «Μοντέρνοι Ρυθμοί» σταμάτησαν να κυκλοφορούν στα τέλη του 1968, λόγω δικτατορίας… 

                                      Τα μαγικά 45άρια

  Η μεγάλη άνθηση στις πωλήσεις των 45αριών ήταν η χρυσή διετία 1965-66. Λίγο αργότερα αρχίσει η παρακμή τους. Η τηλεόραση έχει εισβάλει πια στην Ελλάδα το 1967. Στο τέλος του 1968 τα 45άρια δέχονται το μοιραίο χτύπημα, που έρχεται από τους δίσκους των 33 στροφών. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και οι νέες ανάγκες παρασύρουν τον κόσμο να αγοράσει καλύτερα πικ-απ που τα χρησιμοποιεί με τους δίσκους μεγάλης διάρκειας πια. Τα 45άρια γίνονται αντιεπμπορικά πλέον και ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ευκολύνεται πια ν’ αλλάζει  κάθε τόσο δίσκο στο πικ-απ, άλλωστε τα 45άρια ήταν κατασκευασμένα για άλλου είδους πικ-απ, υπήρχε ηχητική διαφορά. Σιγά – σιγά η διάρκεια τραγουδιών μεγαλώνει και οι καλλιτέχνες για ν’ ανταποκριθούν στις νέες απαιτήσεις γράφουν τραγούδια για μεγάλους δίσκους πλέον και όχι για μικρούς.

  Μέχρι την εισβολή των μεγάλων δίσκων οι μόνοι δίσκοι 33 στροφών που είχαν κυκλοφορήσει έως τότε στην Ελλάδα ήταν δύο των Shadows κι ένας του Cliff Richard με τους Shadows το 1960, από τον Λαμπρόπουλο.

 Οι μεγαλύτερες δισκογραφικές εταιρίες στις αρχές του ’60 με 45άρια ήταν οι Ορφανίδης, Λαμπρόπουλος και Music Box. Επίσης η ανεξάρτητη δισκογραφική «Ίκαρος» έκανε την καλύτερη δουλειά τυπώνοντας δίσκους 45 στροφών που δεν κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα οι άλλες δισκογραφικές της Roulette, Fiddelity, αλλά και δίσκους των Μάνου Χατζιδάκι, Νάνας Μούσχουρη και ελαφρά τραγούδια.

 Οι εταιρίες που προώθησαν τους μεγάλους δίσκους από το 1964 ως στα τέλη της δεκαετίας του ’60 ήταν οι : Λύρα, Μίνως Μάτσας, Ορφανίδης (με ιταλικό κυρίως ρεπερτόριο) και ο Λαμπρόπουλος (με διάφορα είδη μουσικής).

 Η εγγραφή πάντως των 45αριών στην Ελλάδα τουλάχιστον, ήταν καλύτερη από αυτή των μεγάλων δίσκων. Οι δίσκοι των 33 στροφών βγάζουν τα 45άρια σε stock κι έτσι στοιβάζονται κατά χιλιάδες και μένουν στα αζήτητα.

 Το 1974 γίνεται η πρώτη μεγάλη διεθνής ανατίμηση πετρελαίου κι έτσι η αγορά πρώτων υλών για δίσκο είναι πολυτέλεια στην Ελλάδα. Γι’ αυτό ο Λαμπρόπουλος αγοράζει υπέρογκο αριθμό 45αριών στην εξευτελιστική τιμή της 1 δραχμής το ένα, τα λιώνει στα καζάνια κι έτοιμοι οι νέοι μεγάλοι δίσκοι της Μαρινέλλας, του Καζαντζίδη, της Μούσχουρης και των άλλων 

καλλιτεχνών !

 Τα 45άρια μπήκαν βέβαια αργότερα σε μεγάλους δίσκους με συλλογές τραγουδιών, αλλά στις περισσότερες από αυτές που κυκλοφόρησαν και κυκλοφορούν υπάρχουν τα ίδια και τα ίδια τραγούδια με αποτέλεσμα πολλά καλά τραγούδια να εξαφανιστούν…

  Το μουσικό αδιέξοδο της δεκαετίας του ’80 οδηγεί πολύ κόσμο να ψάχνει παλιούς δίσκους και παρατηρείτε το φαινόμενο να «σκαρφαλώνουν» στα Top μεγάλες επιτυχίες των 45 στροφών όπως το «Stand By Me» του 1961 με τον Ben E. King ή το «When A Man Loves A Woman» του 1966 με τον Percy Sledge και βέβαια σημαντική συμβολή έχει η αναβίωση του Rock’n’Roll της δεκαετίας του ’50 που βρίσκει μεγάλη απήχηση στους νέους. Η Αθήνα τότε γεμίζει ροκαμπιλλάδες με κοκόρια, μπριγιαντίνη και σηκωμένα ρεβέρ ! Πολλά κλαμπάκια, όπως το «Αγκάθι» στην Φωκίωνος Νέγρη γίνεται στέκι παίζοντας καθαρόαιμο Rock’n’Roll μουσική που κάνει θραύση και στα 80ς πάρτυ ! 

 Οι δίσκοι 45 στροφών βρίσκονται δύσκολα πια στις μέρες μας γιατί ποτέ δεν έγιναν επανεκδόσεις τους, ενώ έχουν μείνει λίγα γιατί σε μεγάλο αριθμό καταστράφηκαν. Επίσης υπάρχουν πολλά 45αρια σε αποθήκες, ξεχασμένα, μέχρι να πεταχτούν στα σκουπίδια. Η μόνη παρηγοριά για τους συλλέκτες τους είναι κυρίως το Μοναστηράκι (ψάξε στους «Ζαχαρία», «Βινύλιο», «Ματσούκα»). Τα περισσότερα είναι πολυπαιγμένα και χωρίς προστατευτικά φακελλάκια και αν καμιά μέρα εμφανιστούν κάποια καλά κομμάτια γίνονται ανάρπαστα. Η αξία τους ανεβαίνει κατακόρυφα όταν έχουν εξωφυλλάκια και φυσικά εάν είναι καλομεταχειρισμένα.

 Τα 45άρια ελληνικής κατασκευής (Made in Greece) έχουν μεγάλη ζήτηση σε χώρες όπως η Αγγλία, Αμερική, Ιταλία με καλλιτέχνες όπως οι Elvis Presley, Connie Francis, Kinks, Yardbirds κ.α. όπου εκεί κοστίζουν διπλάσια τιμή από ένα 45άρι των χωρών αυτών. Επίσης μεγάλη ζήτηση στους συλλεκτικούς κύκλους του εξωτερικού έχουν δίσκοι 45 στροφών συγκροτημάτων ποπ και ροκ των 60’ς και 70’ς.

 Αν λοιπόν έχετε κάποια τέτοια σινγκλάκια μην τα πετάξετε, μπορεί κάποια μέρα να βρείτε σε τιμή ευκαιρίας ένα juke-box ή ένα πικαπάκι από εκείνα που γίνονταν τα θρυλικά εκείνα πάρτι…!

*Αφιερωμένο στον «Άρχοντα» των 45αριών Άρη Μπέλλη που τον ευχαριστώ για τις πολύτιμες πληροφορίες του.   

                                   

            

ROCK’N’ROLL 1954-2014 : "Ένας Υγιεινός Περίπατος" Του Γιάννη Αλεξίου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ 60 ΧΡΟΝΙΑ  ROCK’N’ROLL : Ένας υγιεινός περίπατος

    Του Γιάννη Αλεξίου

 

1954- 2014 : Το Rock’n’Roll έγινε 60 χρονών !

   

                                    

                      

              1954 : Η έκρηξη του Rock’n’Roll

 Η λέξη rock’ n’ roll εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1953 στο τραγούδι «Rock’ n’ Roll Waltz, της τζαζ τραγουδίστριας Kay Starr, γεννημένης σε μια αποικία ινδιάνων στην Οκλαχόμα το 1922.

Ο ρυθμός του όμως έφερε την μουσική έκρηξη με το «Rock Around The Clock» στις 12 Απριλίου 1954. Ο Bill Haley με το συγκρότημά του Comets ξεκινούν τον ξέφρενο χορό γύρω από το «ρολόι» που οι δείκτες του έμελλε να μην κολλήσουν ποτέ. Αυτή ήταν η αρχή ! Το πρώτο σοκ του Rock’n’Roll ένοιωσε η Αμερική και ακολούθησε όλος ο κόσμος… 

Το «Rock Around The Clock» το τραγούδι των τίτλων της θρυλικής ταινίας «Η Ζούγκλα του Μαυροπίνακα» το 1955 έκανε τη νεολαία να παραληρεί χορεύοντας ένα εντελώς καινούργιο χορό. Μια ταινία που ώθησε τους teenagers να σκίσουν πολλά καθίσματα στα σινεμά που προβλήθηκε, ακόμη και της Αθήνας. Το ίδιο συνέβη και στην προβολή του «Love Me Tender» το 1956, στο κινηματογραφικό ντεμπούτο του Elvis Presley.

Ο Bill Haley από το Ντητρόιτ σχημάτισε τους Comets, ένα συγκρότημα της country – western και του rhythm’ n’ blues και έσπασε την ανία που  χαρακτήριζε το μουσικό κλίμα της εποχής των teenagers. Τότε γεννήθηκαν και οι πρώτες συμμορίες μοτοσικλετιστών, πρόδρομοι των Hell’ s Angels στην Αμερική, αλλά και των mods και rockers στην Αγγλία. Η ιστορία βάπτισε τον Bill Haley «Πατέρα του Rock’ N’ Roll», ο οποίος παρέμεινε ως το τέλος αφοσιωμένος στο dance – hall στυλ του.

 Επακολούθησε, ένα πιο δυνατό «χαστούκι» στη νεολαία από τον Elvis Presley το «Βασιλιά του Rock’ n’ Roll» που τραγουδούσε «Let’ s rock» κουνώντας τους γοφούς ξεσηκώνοντας τον κόσμο. Ιστορικές έμειναν οι ηχογραφήσεις του στο θρυλικό στούντιο της Sun στο Μέμφις, του Τενεσί στην 706 Union Avenue. Η ιστορία του ξεκινά εκεί τον Ιούλιο όταν μπήκε να ηχογραφήσει άσημος δύο τραγούδια  My Happiness και That’s When Your Heartaches Begin καταβάλλοντας 3.98 δολλάρια για τα δικαιώματα. Ήταν το δώρο στην αγαπημένη μητέρα του Gladys για τα γενέθλιά της. Όμως το ταλέντο του έπεισε τον παραγωγό Sam Phillipsτης Sun που τον κάλεσε στο στούντιο της Sun τον Μάιο του 1954 και έτσι υπέγραψε το πρώτο συμβόλαιό του. Η πρώτη του επαγγελματική ηχογράφηση του Elvis ήταν το «That’s Alright Mama» που πρωτοπαίχθηκε στο ραδιόφωνο στις 8 Ιουλίου 1954 εντυπωσιάζοντας το ακροατήριο !

 Ο Elvis ήταν κατά πολύ νεώτερος του 30άρη Bill Haley, διέθετε καλύτερη φωνή και γκάμα ρεπερτορίου, είχε σεξουαλική παρουσία μπροστά στα μάτια των καταπιεσμένων Αμερικανίδων, ένα αυτόφωτο ταλέντο που δεν έμοιαζε με κανέναν και όμοιό του δεν ξαναβγήκε. Ο Elvis έδωσε το «χρυσό χάπι» στους Αμερικανούς που επιζητούσαν την εκτόνωση μετά τον πόλεμο.

                           Η δεκαετία του ’60

  Η καταλυτική παρουσία του Elvis, με τον John Lennon να δηλώνει ότι «πριν τον Elvis δεν υπήρχε τίποτα» φανερώνοντας την κύρια επιρροή των Beatles, επηρέασε τα μουσικά ρεύματα του rock’ n’ roll που επηκολούθησαν στα 60’ς, τα περισσότερα από τα οποία είχαν σχέση με την πολιτική και την κοινωνική κριτική. Πρώτος και καλύτερος ο Frank Zappa και τους Mothers Of  Invention (Μητέρες Της Διανόησης) που υπέγραψαν με το διπλό άλμπουμ τους «Freak Out» (1966) το πρώτο επίσημο «κράξιμο» της πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών.

Οι MC 5 οι οποίοι έκαναν live ντεμπούτο με το άλμπουμ «Kick Out The Jams» και διατηρούσαν σχέσεις με τους Μαύρους Πάνθηρες που δραστηριοποιήθηκαν τη δεκαετία του ’60, την ίδια εποχή με τους yippies που διαφοροποιήθηκαν από τους hippies, οι οποίοι προτιμούσαν το μοντέλο της ειρηνικής επανάστασης και δεν έκαιγαν δολάρια έξω από τη βουλή ούτε κατέβαζαν υποψήφιο πρόεδρο της Αμερικής ένα γουρούνι όπως οι yippies ! Οι γλαφυρές περιγραφές της εποχής καταγράφονται στα βιβλία των Τζέρι Ρούμπιν και Άμπι Χόφμαν «Do It» και «Επανάσταση για την Καύλα Της», μια και η βιβλιογραφία έχει τη δική της ιστορία στο rock’ n’ roll.

Οι Rolling Stones στο «Street Fighting Man» το 1967 τραγουδούν για οδομαχίες σε ένα καθαρά πολιτικο-κοινωνικο και αντι - εξουσιαστικό τραγούδι που απαγορεύτηκε για ένα διάστημα. Στην Αγγλία οι Who με τις μεγάλες φωνητικές δυνατότητες του Roger Daltrey, υπήρξαν το αντιδραστικότερο συγκρότημα που το τραγούδι τους «My Generation» μιλούσε ανοιχτά για την γενιά τους και έγινε ύμνος της. Τα μέλη των Who έσπαγαν και έκαιγαν τα όργανά τους στο τέλος των συναυλιών τους. Oι Edgar Broughton Band, στη δύση της δεκαετίας του’60, ήταν «κομμένοι» από τα ραδιόφωνα της Μεγάλης Βρετανίας και τα μουσικά περιοδικά λόγω των ακραίων πολιτικών θέσεών τους. Έτσι πήραν ένα φορτηγό, αφαίρεσαν το πίσω μέρος και περιφέρονταν στους δρόμους του Λονδίνου και στην επαρχία παίζοντας live μπροστά σε χιλιάδες κόσμο που τους ακολουθούσε. Με τον τρόπο αυτό διατήρησαν μια υγιή σχέση με τη  μουσική ηχογραφώντας σε ανεξάρτητες εταιρίες τους δίσκους τους που είχαν εμπορική απήχηση. Αξιοσημείωτο της εποχής είναι οι κυκλοφορίες ενός το πολύ δύο άλμπουμ χιλιάδων ψυχεδελικών γκρουπ και folk συγκροτημάτων που τα περισσότερα μέλη κατέστρεψαν το ταλέντο τους στη δίνη του πάθους τους. Ένα από αυτά ο 19χρονος προικισμένος John Parker Compton που χάθηκε μετά το ντεμπούτο άλμπουμ του με τους Apalloosa, μια παραγωγή του Al Kooper. 

Και φυσικά οι Doors με τον αυτοκαταστροφικό «ποιητή της rock» Jim Morrison, ιρλανδικής καταγωγής, λάτρης της Αρχαίας Ελλάδας, που ξεκίνησε σπουδάζοντας κινηματογράφο. Αναρχικός, ονειροπόλος κι επαναστάτης που υποστήριζε ότι «το μέλλον είναι αβέβαιο και το τέλος πάντα κοντά…».  

 Από το αφιέρωμα αυτό δεν θα μπορούσαν να λείψει η αναφορά στους Canned Heat που ηγήθηκαν της blues-rock πλευράς του rock’n’roll. Επίσης οι Creedence Clearwater Revival των αδερφών Tom και John Fogerty, που πήγαν στο Σαν Φραντσίσκο, στην εμπνευσμένη μουσικά αυτή πλευρά της Αμερικής και μητρόπολη της ψυχεδέλειας, όπου διαφοροποιήθηκαν από το γενικότερο μουσικό κλίμα παίζοντας το δικό τους rock’n’roll επηρεασμένο από την country. Στα δύο παραπάνω συγκροτήματα, αλλά και στους Grateful Dead του προικισμένου Jerry Garcia, θα πρέπει να απονεμηθεί ο τίτλος των πιο «ειλικρινών γκρουπ της ροκ» λόγω της στάσης τους απέναντι στην μουσική. Και οι τρεις ήταν αμερικάνικες μπάντες.

                                                    

                    60’s δεν είναι μόνο οι Beatles

  Αν και ταυτίστηκαν με την γονιμότερη περίοδο της μουσικής, αλλάζοντας τον μουσικό χάρτη, 60’ς δεν ήταν μόνο οι Beatles !

Στη Βρετανία ξεχώρισαν επίσης οι Bluesbreakers του John Mayall, προστατευμένου του Alexis Corner.Ο Mayall κάλεσε τον Eric Clapton – το μοναδικό μουσικό της ροκ για τον οποίο αναγράφηκε στους τοίχους του Λονδίνου ότι είναι θεός με το σύνθημα «Eric is god» -  να συμμετάσχει στο περίφημο άλμπουμ με το παρατσούκλι «beano», λόγω το κόμικ που διαβάζει ο Κλάπτον στο εξώφυλλο. Ο ταλαντούχος κύριος Mayall προσκάλεσε μετά στους Bluesbreakers μετά τους κλασσάτους κιθαρίστες Peter Green και Mick Taylor. Αξιοσημείωτο επίσης είναι το ιδιοφυές ταλέντο του παρανοϊκού κατά τ’ άλλα, Graham Bond, του πρώτου μουσικού που έπαιξε με hammond στη Βρετανία. Πέθανε μόλις 37 ετών το 1974.

Τα super group, με επικεφαλείς τους Cream των Eric Clapton – Jack Bruce – Ginger Baker, έφεραν σπουδαίες συνευρέσεις μεγάλων μουσικών κάτω από το ίδιο όνομα και σημάδεψαν το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60.

Το ’68 έκανε και το περίφημο come – back ο Elvis παραδεχόμενος την αξία των Beatles, αλλά και αποδεχόμενος τις νέες μουσικές τάσεις. Το τηλεοπτικό σόου του στο οποίο όπου εμφανίστηκε ντυμένος με μαύρα δερμάτινα, έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ τηλεθέασης. Την ίδια χρονιά οι Beatles βγάζουν το πιο χορταστικό άλμπουμ τους, καθότι διπλό, το αριστουργηματικό «White Album», στο οποίο άρχισαν να ηχογραφούν χωριστά τις προσωπικές τους συνθέσεις. Διπλό ήταν και το πληρέστερο άλμπουμ των Rolling Stones «Exile On Main Street» το 1972 με το περίφημο «Sweet Virginia» που εμπεριέχει ότι μουσικές έπαιξαν στην πορεία τους. Με το άλμπουμ αυτό και τον κιθαρίστα Mick Taylor στην σύνθεσή τους έκαναν το μεγάλο τους άνοιγμα στην Αμερική μέσα από την νεοσύστατη δική τους δισκογραφική εταιρία.

Στο μεταξύ όλους τους μεγάλους Βρετανούς κιθαρίστες που ήταν τότε στα ντουζένια τους ήρθε να «αμφισβητήσει» με το παίξιμο του ο Jimi Hendrix όταν έβαλε το…χέρι του στη Μεγάλη Βρετανία, στην οποία στράφηκε το μουσικό ενδιαφέρον την εποχή εκείνη λόγω της εγκατάστασής του εκεί το 1966. Τον έφερε ο μάνατζέρ του και μέλος των Animals, Chas Chanter. Ο Hendrix έπαιζε με την κιθάρα του ήχους που άκουγε μόνον αυτός και ήταν αμίμητος σε αυτό που έκανε, ένα μείγμα rock- blues με ψυχεδέλεια.

Επίσης ο τυφλός, εκ γεννητής, Πουερτορικανός Jose Feliciano με την ανεπανάληπτη φωνή μπήκε σφήνα στην ροκ μουσική  διασκευάζοντας το 1968 το «Light My Fire» των Doors του Jim Morrison

                     Rock Φεστιβάλ και 70ς

  Τα rock φεστιβάλ είναι μεγάλο κεφάλαιο στο rock’ n’ roll. Ένας χώρος συνεύρεσης, διαμαρτυρίας και…μαστούρας που θόλωνε το όραμα της αλλαγής του κόσμου. Στο Monterey Pop Festival το 1967 έπαθαν όλοι πλάκα με την πρωτοεμφανιζόμενη Janis Joplin.Στο φιλμ που κατέγραψε το σημαντικό αυτό φεστιβάλ ο φακός συνέλαβε την «Mama» Kass Elliot των Mamas and the Pappas να παρακολουθεί την Joplin με ανοιχτό το στόμα. Και δεν ήταν η μόνη !

Δύο μήνες πριν το μεγαλύτερο rock festival όλων των εποχών στο Woodstock, το 1969, οι Rolling Stones, που δεν συμμετείχαν σε αυτό, παίζουν με ελεύθερη είσοδο στο Hyde Park του Λονδίνου μπροστά σε 250.000 κόσμο στην μνήμη του Brian Jones,που πέθανε δύο μέρες πριν την συναυλία. Ακολουθούν τα σημαντικά φεστιβάλ του International Pop Festival στο Τέξας, της νήσου White και του Altamont, με όλα τα ηχηρά ονόματα της εποχής. Τα ογκώδη ροκ φεστιβάλ όταν έκαναν τον κύκλο τους εμφανίστηκαν στο μουσικό προσκήνιο οι Eagles από το Λος Άντζελες που έφεραν ένα νέο ήχο, αέρινο, στο rock’n’roll μουσική που θα σημαδέψει τη δεκαετία του ’70. Μια δεκαετία που άκμασε το Southern Rock. Μέσα στην στενομυαλιά του αμερικάνικου νότου με τις παραδόσεις του γεννιούνται μεγάλες μπάντες, όπως οι Allman Brothers, των Duane και Gregg και οι Lynyrd Skynyrd, οι «στάχτες» των οποίων έχουν αξιοπρεπή παρουσία μέχρι σήμερα. 

                           Punk και 80’ς

Στην δεκαετία του ’70 γεννήθηκε το punk στην Μεγάλη Βρετανία και οι πρωτοπόροι του μουσικού κινήματος Sex Pistols με το ξεπέταγμά τους έδωσαν γροθιά στην πολιτική της Θάτσερ με τo τραγούδι τους «God Save The Queen» που κυκλοφόρησε στις 27 Μαΐου 1977. Ωστόσο παρά την ηχηρή κοινωνική του παρέμβαση το punk-rock καταγγέλλοντας την ανεργία και την καταπίεση, δεν εξέλιξε το rock ’n’ roll μουσικά, άλλωστε επιζητούσε το θόρυβο ως κατακραυγή του συστήματος την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Αν και ξεθώριασε σε μια επταετία περίπου, ακόμη ζουν χιλιάδες πάνκηδες στην Μεγάλη Βρετανία, που τους άγγιξαν τα μηνύματά του punk – rock καθώς τα προβλήματα της ανεργίας και της φτώχειας παραμένουν.

 Από τις αρχές του ’80 και μετά το rock’ n’ roll διατηρεί μέχρι σήμερα μια χαλαρή σχέση με την επαναστατική του μορφή κατευθυνόμενο από την μουσική βιομηχανία. Αίσθηση προκάλεσε το 2013 η Laureen Hill των πετυχημένων Fugees, με ανοιχτή επιστολή της στην οποία αναφέρει ότι οι λόγοι της πολύχρονης απουσίας της οφείλονται στο ότι «ήθελε να ξεφύγει, όχι από την μουσική, αλλά από τον ευτελισμό που υφίσταται»,σημειώνοντας ότι «η υπερ-εμπορικοποίηση και οι περιορισμοί που αυτή, μπορούν να διαστρέψουν τη φύση ενός ατόμου». 

 Το new wave, το μουσικό είδος που διαδέχθηκε το punk εξατμίστηκε σχετικά γρήγορα πέφτοντας «θύμα» της μουσικής βιομηχανίας που άπλωνε όλο και περισσότερο τα πλοκάμια της στα 80’ς κρατώντας στην αφάνεια αξιόλογα σχήματα της εποχής.             

Το rock’ n’ roll το βιώνει ο καθένας διαφορετικά. Ωστόσο με την μορφή που εξελίχθηκε στις δεκαετίες ’60 και ’70 πήρε άλλη τροπή με τη δολοφονία του John Lennon στη Νέα Υόρκη, το Δεκέμβριο του ’80, που ήταν όπως είχαν γράψει εύστοχα τα «Επίκαιρα» στο εξώφυλλο δίπλα στη φωτογραφία του «Η φωνή μιας εποχής». Μια φωνή που «σίγησε» όταν ο Lennon είχε εγκατασταθεί στη Νέα Υόρκη και είχε αρχίσει να εκφράζεται με το γνώριμο πολιτικό λόγο του για την αμερικανική πολιτική…
 Με το θάνατο του Rory Gallagher λαβώθηκε ακόμη περισσότερο το αγνό rock’n’roll καθώς έφυγε για πάντα η φωνή της ψυχής και της κιθάρας του. Τον Ιρλανδό blues-rocker αποθέωσε το ελληνικό κοινό τον Σεπτέμβριο του ’81 στην αξέχαστη και επεισοδιακή εκείνη συναυλία στο γήπεδο της ΑΕΚ. 

 Την ιστορία του rock’n’roll συνεχίζουν να γράφουν σημαντικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες όπως οι U 2, Nirvana, Pearl Jam, Metallica, Oasis, Portishead, Sonic Youth, P.J. Harvey, Manu Chao, Arcade Fire, Nick Cave, Tom Waits σε ένα μακρύ κατάλογο….! Τα τελευταία χρόνια πολλά παλιά γκρουπ της Αμερικής και της Αγγλίας με όπλο το ένδοξο παρελθόν τους επανασυστάθηκαν, ενώ οι Rolling Stones είναι πάντα ακμαίοι !

 Στην Ελλάδα η εξέλιξη του rock’ n’ roll πέρασε από διάφορα στάδια και πολεμήθηκε αρκετά από τους  μεγάλους Έλληνες συνθέτες, ιδιαίτερα την περίοδο της μεταπολίτευσης που το πολιτικό τραγούδι δεν άφηνε πολύ χώρο στους Έλληνες ρόκερ. Το rock’ n’ roll στην Ελλάδα θα γιορτάσει τα 50χρονά του, το 2015 καθώς το 1965 σχηματίστηκαν τα πρώτα συγκροτήματα.

Το Rock’ n’ Roll έχει ψυχή από καταβολής του και σίγουρα κάτι απέμεινε σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς για να γιορτάσει φέτος τα 60 χρόνια του !

                                                              Γιάννης Αλεξίου  

          ΒΑΣΙΚΗ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ ROCK’N’ROLL – 100+10 ΑΛΜΠΟΥΜ

 Εκατό συν δέκα δίσκοι που έγραψαν ιστορία στο rock’n’roll για την καινοτομία τους, την αρτιότητά τους, άλλοι που γνώρισαν μεγάλη εμπορική επιτυχία, κάποιοι άλλοι λιγότερη επιτυχία, αλλά και άλμπουμ πιο ψαγμένα που ίσως σας αλλάξουν τη ζωή….

1. Rolling Stones – «Exile On Main Street» (UK, 1972)

2. The Beatles – «White Album»(UK,1968)

3. The Doors – «The Doors» (US,1967)

4. The Who – «Who’s Next» (UK,1970)

5. Lou Reed – «Live» (US,1975)

6. Frank Zappa – «Freak Out» (US,1967)

7. Manfred Mann –  «Chapter Three» (UK,1969)

8. Booker T. And The MG’s –  «Green Onions» (US,1962)

9. Peter Bardens – «Write My Name In The Dust» (UK,1971)

10. Allman Brothers –  «Idlewild South» (US,1970)

11. Lynyrd Skynyrd –  «Pronounced Lynyrd Skynyrd» (US,1973)

12. The Zombies –  «The World Of the Zombies» (UK, 1965)

13. Iron Butterfly – «Metamorphosis» (US,1970)

14. The Serpent Power – «The Serpent Power» (US,1967)

15. The Who – «Live At Leeds» (UK,1970)

16. The Beatles – «Rubber Soul» (UK,1965)

17. Frank Zappa – «Joe’s Garage Pt.1» (US,1979)

18. Jefferson Airplane – «Surrealistic Pillow» (US,1967)

19. The Beatles – «Abbey Road» (US,1969)

20. Blood Sweet And Tears – «Child Is Father To The Man» (US,1968)

21. Big Brother and the Holding Company – «Cheap Thrills» (US, 1968)

22. Cockney Rebel – «Human Menagerie» (UK, 1973)

23. Canned Heat – «Boogie With Canned Heat» (US, 1968)

24. Jethro Tull – «This Was» (UK,1968)

25. Bill Haley – «Rock Around The Clock» (US, 1955)

26. Elvis Presley – «Elvis Presley» (US,1956)

27. Elvis Presley – «King Creole» (US,1957)

28. The Paul Butterfield Blues Band – «The Paul Butterfield Blues Band» (US,1965)

29. Socrates Drank The Conium – «Waiting For Something» (GR, 1980)

30. Gandalf – «Gandalf»  (US,1967)

31. Eric Burdon and War – «Eric Burdon Declares War» (UK, 1970)

32. Grateful Dead – «Skeletons From The Closet» (US,1974)

33. Bob Dylan – «Desire» (US,1976)

34. Eric Clapton – «Slowhand» (UK,1977)

35. Derek And The Dominoes – «Layla And Other Assorted Love Songs» (UK, 1970)

36. Δημήτρης Πουλικάκος – «Μεταφοραί Εκδρομαί Ο Μήτσος» (GR,1976)

37. Σταύρος Λογαρίδης – «Σε Άλλη Γη» (Gr, 1980)

38. Bluesbreakers John Mayall with Eric Clapton – «Bluesbreakers John Mayall with Eric Clapton» (UK, 1967)

39. Rolling Stones – «Sticky Fingers» (UK,1971)

40. Graham Bond  –  «Love Is The Law» (UK,1969)

41. Blind Faith – «Blind Faith» (UK,1969)

42. Rory Gallagher – «Photo Finish» (UK, 1978)

43. Bob Dylan – «Blonde On Blonde» (US,1966)

44. Les Mogol – «Dances Ey Rythmes De La Turquie of Yesterday and Today» (TUR,1972)

45. Eagles – «Hotel California» (US,1976)

46. Jimi Hendrix – «Are You Experienced» (US,1967)

47. Ike and Tina Turner – «The Hunter» (US,1970)

48. Al Stewart – «Year of  the Cat» (UK, 1977)

49. The Doors – «L.A. Woman» (US,1971)

50. The Doors – «Waiting For Sun» (US, 1968)

51. Frank Zappa –  «Sheik Yerbouti» (US,1979)

52. Poll –  «Άνθρωπε» (GR,1972)

53. Santana – «Santana» (US,1969)

54. Led Zeppelin – «Physical Graffiti» (UK, 1975)

55. Frank Zappa – «Hot Rats» (US, 1969)

56. The Who – «Who Are You» (UK,1978)

57. Guess Who  – «Canned Wheat» (CA, 1969)

58. Blue Oyster Cult – «Secret Treaties» (US,1974)

59. Afrodite’s Child – «666» (GR, 1972)

60. The West Coast Pop Art Experiment Band – «Part One» (US,1967)

61. The Grodeck Whipperjenny – «The Grodeck Whipperjenny» (US,1970)

62. Appaloosa (produced Al Cooper)  – «Appaloosa» (US,1969)

63. Graham Bond  – «Love Is The Law»  (US, 1969)

64. Cressida  – Cressida (UK,1970)

65. Cressida – Asylum (UK,1971)

66. Status Quo – «Blue For You» (UK, 1976)

67. Spooky Tooth – «The Last Puff» (UK,1970)

68. Shawn Phillips – «Second Contribution» (US,1970)

69. Family – «Music In A Doll’s House» (UK,1968)

70. Rolling Stones – «Their Satanic Majesties Request» (UK, 1967)

71. Velvet Underground – «Velvet Underground» (US,1967)

72. Country Joe And The Fish  – «Electric Music For The Mind and Body» (US, 1967)

73. Tony Joe White  – «Black And White» (US,1968)

74. John Lennon – «Imagine» (UK,1971)

75. Van Morrison – «Moondance» (UK,1970)

76. Electric Flag – «A Long Time Comin» (US,1968)

77. Turtles – «It Ain’ t Me Babe» (US,1965)

78. Love – «Forever Changes» (US,1967)

79. Cream – «Disraeli Gears» (UK,1967)

 80. Dire Straits – «Dire Straits» (UK,1978)

 81. MC 5 – « Kick Out The Jams (Mothefuckers)» (US,1969)

 82. Blues Image – «Blues Image» (US,1969)

83. T.S. Bonniwell (e.x. Music Machine) – «Close» (US,1969)

84. Gandalf – «Gandalf» (US, 1967)

85. Neil Young – «Comes A Time» (US, 1978)

86. Jeannie C. Riley – «Harper P.T.A.» (US,1967)

87. Flamin Groovies – «Flamingo» (US,1970)

88. Steely Dan – «Aja » (US,1977)

89. J. Geils Band –  «J. Geils Band» (US, 1970)

90. Dr. Feelgood – «Down By The Jetty» (UK,1975)

91. Stevie Ray Vaughn – «Texas Flood» (US,1983)

92. Wishbone Ash – «Argus» (UK,1972)

93. Carl Perkins – «Dance Album» (US,1957)

94. Quicksilver Messenger Service – «What About Me» (US,1970)

95. Juicy Lucy – «Juicy Lucy» (UK,1969)

96. Ten Years After – «A Space In Time» (UK, 1971)

97.Uriah Heep – «Demons And Wizzards» (UK, 1972)

98.Jose Feliciano – «Sombras…Una Voz, Una Guitarra» (Puerto Rico,1967)

99.Rory Gallagher – «Calling Card » (UK,1976)

100. Moody Blues – «Days of Future Passed» (UK, 1967)

101. Doors – «Strange Days» (US,1967)

102. Turtles – «It Ain’t Me Babe» (US, 1965)

103. Beatles – «Revolver» (UK, 1966)

104. Donovan – «A Gift From A Flower To A Garden» (UK, 1967)

105. Traffic – «The Low Spark of High Heeled Boys» (UK, 1971)

106. Hunger! – «Strictly From Hunger» (US, 1969)

107. Roy Harper – «Flat Baroque Bother Me» (UK, 1970)

108. Bert Jansch – «It Don’t Bother Me» (UK,1965)

109. Rory Gallagher – «Top Priority» (UK, 1979)

110. The Damnation of Adam Blessing – «The Damnation of Adam Blessing (US, 1969)