Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2013

ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ του Γιάννη Αλεξίου




ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Γράφει ο Γιάννης Αλεξίου 












Υπάρχει μια μακροχρόνια ιστορία της σύνδεσης μεταξύ της μουσικής και της πολιτικής, ιδιαίτερα  στην πολιτική έκφραση στην μουσική ως διαμαρτυρία.  Η λαϊκή μουσική έχει μια παράδοση πολιτικής δυσαρέσκειας όπως το φλαμένκο, η φολκ, το πανκ, η χιπ-χοπ και φυσικά η rock μουσική. Η κλασική μουσική έχει χρησιμοποιηθεί συχνά για να δοξάσει τους πολιτικούς ηγέτες, κατά ένα μεγάλο μέρος επειδή η προστασία των πλούσιων και ισχυρών ήταν η κύρια πηγή εισοδήματος για τους συνθέτες στους προηγούμενους αιώνες. Ωστόσο πολλές φορές οι κλασικοί συνθέτες διαφωνούσαν με το πολιτικό καθεστώς. Ο Μπετόβεν αφιέρωσε στον Ναπολέοντα την 3η Συμφωνία του ως ένδειξη διαμαρτυρίας στην πολιτική του. 
Ο Jimi Hendrix σατίρισε περίφημα το Αμερικανικό εθνικό ύμνο παίζοντάς τον με την οργισμένη του κιθάρα στο Woodstock ως διαμαρτυρία στον πόλεμο του Βιετνάμ (αν και ο Eric Burdon στην αυτοβιογραφία του αναφέρει ότι ο Hendrix ήταν από μικρός πολεμοχαρής και έπαιξε τον αμερικανικό ύμνο γιατί του άρεσε σαν μελωδία !).

H αναβίωση της folk στις αρχές της δεκαετίας του ’60, με το πολιτικό τραγούδι των Bob Dylan, Joan Baez έφεραν στο προσκήνιο το πολιτικό τραγούδι που ήταν τόσο επιδραστικό στους νέους, ακόμη και στη Βρετανία, ώστε να θορυβηθεί το παλάτι που έφθασε στο σημείο να «ευλογήσει» το μουσικό κίνημα των Beatles που ήταν ακίνδυνοι στο ξεκίνημά τους για τη νεολαία. Οι Beatles εμφανίστηκαν στο Royal Albert Hall στο Λονδίνο μπροστά στη βασιλική οικογένεια και μεγάλο μέρος του κοινού ήταν αριστοκράτες κάτι που δεν άρεσε και τόσο στον John Lennon που είπε ειρωνικά : «Εσείς στις φτηνές θέσεις να χτυπάτε παλαμάκια, και εσείς στις ακριβές τα χρυσαφικά σας !». Ο John Lennon, αν και δεν αποδείχθηκε ποτέ, δολοφονήθηκε το 1980 από ένα «ψυχοπαθή» θαυμαστή του την ώρα που υπέγραφε αυτόγραφο, τον Τσάπμαν, διότι είχε αρχίσει να εκφέρει πολιτικό λόγο στη Νέα Υόρκη και να ξεσηκώνει τους νέους.  


Το punkrock ήταν ανοικτά πολιτικό από τη γένεσή του στα μέσα των 70’ς και συνδέθηκε με την αναρχία και την επανάσταση, όπως οι Dead Kennedys εμπνεύστηκαν από τον αναρχο-συνδικαλισμό. Επίσης η μαύρη μουσική από πάντα έχει μια μακροχρόνια παράδοση της διαμαρτυρίας. Από την άλλη, άνθρωποι (ειδικά κυβερνητικοί και θρησκευτικοί ηγέτες) έχουν επιδιώξει συχνά να τοποθετήσουν τους περιορισμούς στην απόδοση ορισμένων τύπων μουσικών και υπήρξαν υπέρμαχοι της λογοκρισίας των τραγουδιών. Υπάρχουν παλαιές ιστορίες για τους ιρλανδικούς αρπιστές που έχουν τα χέρια τους κομμένα σαν τιμωρία για τα λυρικά τραγούδια τους. Άλλα και ο πρωτοπόρος των νέγρικων blues, ο Robert Johnson (συνθέτης του «Sweet Home Chicago») που τον υποχρέωναν να παίξει για την διασκέδαση των δεσμοφυλάκων του, κάτι που φαίνεται στο φοβισμένο βλέμμα του. 
Οι ισλαμικές κυβερνήσεις, όπως το Ιράν των Αγιατολάχ και το Αφγανιστάν των Ταλιμπάν έχουν απαγορεύσει κατά περιόδους τη μουσική εντελώς.
 Παρόμοιους νόμους επικαλέσθηκαν στο στη Μεγάλη Βρετανία το 17ο αιώνα κάτι που δεν έγινε πολύ μετά στα τραγούδια των Sex Pistols που τραγούδησαν ειρωνικά «God Save the Queen» ή «Anarchy in U.K.», το διασημότερο punk συγκρότημα που είχε το έρεισμα της μουσικής βιομηχανίας λόγω της απήχησής του.


«Ακούω παντού ήχους παρέλασης και ποδιών να τρέχουν/ ω μάγκα μου, γιατί ήρθε το καλοκαίρι και η ώρα για οδομαχίες…έι σκέψου είναι η κατάλληλη ώρα για μια μεγαλειώδη επανάσταση…θα φωνάξω και θα ουρλιάξω : Θα σκοτώσω το βασιλιά και θα κλείσω στο κάγκελο όλους τους υπηρέτες του…». 
Οι στίχοι του «Street Fighting Man» (Ο Οδομάχος) των Rolling Stones το 1967 λογοκρίθηκαν από την Αγγλική κυβέρνηση που έκοψε αρχικά το τραγούδι αυτό. Ωστόσο έγινε επιτυχία και το γκρουπ στην διπλή συλλογή με τα καλύτερα τους τραγούδια, που διάλεξαν οι ίδιοι, το επέλεξαν σαν πρώτο στην σειρά το 2002 !
 Στην Αμερική οι συντηρητικοί έκαιγαν δίσκους των Beatles, όταν ο John Lennon το 1966 δήλωσε ότι «οι Beatles είναι πιο δημοφιλείς κι από τον Χριστό…». Κατά τη διάρκεια 18ου αιώνα, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, καλλιτέχνες έγραψαν τα τραγούδια που εγκωμιάζουν τον αγαπημένο υποψήφιό τους, ή που επικρίνουν τον αντίπαλο του υποψηφίου τους. Αυτή η πρακτική πέθανε βαθμιαία έξω κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα. Στην Σοβιετική Ένωση των μπολσεβίκων λογοκρίθηκαν όλες οι τέχνες και φυσικά η μουσική. Ένας από αυτούς ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ιδιαίτερα μετά την 4η Συμφωνία του. Όμως και ο μαρξισμός αργότερα κράτησε θέση απόστασης από την rock μουσική : «Το rock είναι απλώς μια ιδεολογική αντανάκλαση των
οικονομικών πραγματοτήτων…όπως η θρησκεία κατά τον περασμένο αιώνα, το rock στην εποχή μας είναι το όπιο των μαζών…». Όπως αναφέρει ο Ρόμπερτ Πάττισον στο βιβλίο του «Το Ροκ στον Καθρέπτη του Ρομαντισμού : «Ο αριστεριστής μισεί τον ρόκερ όχι επειδή οι πεποιθήσεις του είναι αντίθετες, αλλά επειδή έχουν κοινές πεποιθήσεις. Στο πρόσωπο του ρόκερ ο αριστεριστής βλέπει τον εαυτό του απαλλαγμένο από σκέψη, υποταγμένο στο ένστικτο και προσκολλημένο στα παράδοξα του λανθάνοντος πανθεϊσμού. Στο Rock Ο Μαρξιστής βλέπει τον εαυτό του να γίνεται χυδαίος – ένα θέαμα μισητό…».   

 Τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο στη δεκαετία του '90, όλα τα σημαντικότερα πολιτικά κόμματα έχουν ιδιοποιηθεί τα δημοφιλή τραγούδια την περίοδο εκλογών, όχι πάντα με την συγκατάθεση ή την έγκριση του συνθέτη. Στην Ελλάδα με την συγκατάθεσή τους χρησιμοποιήθηκαν από τη Νέα Δημοκρατία συνθέσεις των Σταμάτη Σπανουδάκη ή του Ρόμπερτ Ουίλλιαμς, του Μίκη Θεοδωράκη από το ΚΚΕ…Ο Μάρκος Βαμβακάρης έλεγε «δεν έχει σημασία αν είσαι δεξιός ή αριστερός, αρκεί να είσαι καλός…»


 Καθαρά πολιτικό χαρακτήρα είχε το τραγούδι «Εκλογές» του Τζίμη Πανούση στο ντεμπούτο των Μουσικών Ταξιαρχιών που παρακινεί για εκλογική απεργία : «…δεν μπορώ άλλο Θανάση, στα 25 έχω γεράσει, κάνε στάση…».

Πολιτικό μπορεί να χαρακτηριστεί και το απόκοσμο τραγούδι του Γιάννη Αγγελάκα «Σιγά μην κλάψω, σιγά μην φοβηθώ», που γρήγορα έγινε ο ύμνος του σημερινού περιθωρίου.
Στην δεκαετία του ’70 την ίδια απήχηση είχε το τραγούδι του Δημήτρη Πουλικάκου «Σκόνη, Πέτρες, Λάσπη» που μιλούσε για το χλωμό ελληνικό τοπίο : «αχ, αγωνίες ιδρώτες δεν αντέχω άλλο ρε παιδιά / ψάχνω να βρω μια λύση ριζική / μα όλα στον ορίζοντα τα ίδια και τα ίδια / κι οι ελπίδες μια απάτη μακρινή…». Και βέβαια μην ξεχνάμε τον «Πολιτευτή» του Διονύση Σαββόπουλου, το «Welcome to the Show» του Παύλου Σιδηρόπουλου, ένα κομμάτι που αγαπήθηκε μέσα από τις συναυλίες του χωρίς να ηχογραφηθεί, ή το «Μανούλα Ελλάς…πως μας τυραννάς» του Σταύρου Λογαρίδη.

Άλλοι συνθέτες που επηρεάστηκαν από το Μαοϊσμό, όπως οι Αμερικανοί Chrsitian Wolff  και Frederic Rzewski, αλλά και ο Ιάπωνας συνθέτης – πιάνιστας Yuji Takahashi χρησιμοποίησαν επίσης το πολιτικό υλικό τραγουδιού στις συνθέσεις τους, ενώ ο βρετανικός συνθέτης Dave Smith χρησιμοποίησε συχνά το μελόδραμα σαν μέσο για ζητήματα σχετικά με την Ιρλανδία και την Παλαιστίνη.
Ο John Cage επηρεάστηκε από τις ιδέες του Henry David Thoreau και άλλων συγγραφέων αναρχικών. O κλασικός συνθέτης Arnold Schoenberg  στο δοκίμιό του  «Η στάση μου απέναντι στην πολιτική" (1950) αν και μαρξιστής έδειξε συμπάθεια στους συντηρητικούς Γερμανούς. Κάτι που συνέβη και με τον Ιγκόρ Στραβίνσκι – κύρια επιρροή του Frank Zappa – που συμπόνεσε τον Μουσολίνι στην έκδοση «Μια δημιουργική άνοιξη: Ρωσία και Γαλλία, 1882-1934».

RAP και PUNK

Ο Gil- Scott Heron, τραγούδησε ανοιχτά για τα ρατσιστικά ζητήματα ενάντια στους μαύρους στη δεκαετία του '70 και τη δεκαετία του '80 και σήμερα θεωρείται ένας από τους πατέρες της rap, θίγοντας κυρίως εργασιακά πολιτικά ζητήματα, ενώ πολιτικό λόγο είχαν και οι πρόδρομοι του rap, οι Last Poets. Ο νεώτερός τους Ice-T θεωρείται συχνά ως πρώτος ράπερ που ερεύνησε τα πολιτικά ζητήματα. Οι απόψεις του ήταν γενικά αριστερές. Το 1994 κυκλοφόρησε ένα βιβλίο που τιτλοφορήθηκε «Γνώμη Πάγου», η οποία περιείχε τη λεπτομερή εξήγηση των πολιτικών απόψεών του. Το 1988 και το 1989, η κολεκτίβα του συγκροτήματος De La Soul έγραψαν πολιτικά τραγούδια με χορευτικούς ρυθμούς, το ίδιο και οι Αμερικάνοι ράπερ Public Enemy και Grand Master Flash που μίλησαν για την εκμετάλλευση των Αφρικανών από τους Αμερικανούς.

Στη δεκαετία του ’70 ήταν γνωστή η σχέση των πρόδρομων του punk MC 5 με το κίνημα των Μαύρων Πανθήρων που μάχονταν με ακραίο τρόπο ενάντια στον ρατσισμό και είχαν μια «συγγένεια» με τους επαναστατημένους yippies, ακραίοι hippies που δεν αρέσκονταν στην ειρηνική αλλαγή του κόσμου και κατέβασαν μάλιστα για υποψήφιο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών ένα γουρούνι, ενώ έκαιγαν δολάρια έξω από το κοινοβούλιο…


Τα punk συγκροτήματα είχαν στη θεματολογία τους την ανεργία, τα δικαιώματα των εργαζομένων, την παρενόχληση αστυνομίας, την κυβερνητική κατοχή και αναφορές στη βία στους δρόμους, το ποδόσφαιρο, το φύλο και το αλκοόλ. Οι Clash μέσα από τα τραγούδια τους παρακινούσαν τη νεολαία να είναι ενεργή και να εναντιώνεται στην μοναρχία και τους χαμηλούς μισθούς. Το τραγούδι τους «London Calling» προειδοποιούσε τους κυβερνώντες για το τι θα πάθουν εάν δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τα προβλήματα τους νέους.








Οι Police που συνδέθηκαν με την έκρηξη του punk χωρίς είναι ακριβώς έτσι, καταδικάζουν τους «ποιητές, τους παπάδες, τους πολιτικούς» ως μυθικά όντα οπλισμένα με υπερβατολογικές ευσέβειες. Κάθε μία από τις ομάδες αυτές έχει κάτι να φοβηθεί από το rock, αλλά πιο πολύ οι παπάδες, διότι το rock φαίνεται να είναι μια ανταγωνιστική «θρησκεία». Το θέμα έθεσε ο John Lennon λέγοντας ότι οι «Beatles είναι πιο δημοφιλείς κι απ’ τον Χριστό…».      

 

RAGE AGAINST THE MACHINE

Το συγκρότημα που έκαψε τη σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών στο  Woodstock του 1999! Οι επαναστατικές απόψεις τους είναι ιδιαίτερα επικριτικές για την εσωτερική και εξωτερικές πολιτική των ΗΠΑ.
 Τα μέλη τους συμμετείχαν στις πολιτικές διαμαρτυρίες και άλλο ακτιβιστικές δραστηριότητες για να υποστηρίξουν αυτές τις πεποιθήσεις. Υποστηρίζουν ότι "Η Αμερική να εισαγάγει έναν υποτακτικό ρόλο στον εργασιακό χώρο. Ο μόνος τρόπος που μπορείτε ν’ αποφύγετε τους προϊσταμένους  εργασίες είναι εάν δεν φροντίζετε να βγάλετε προς το ζειν...».

Τραγούδια με καθαρά πολιτικό χαρακτήρα έγραψαν οι : Pearl Jam, Edgar Broughton Band, Fugs, Sex Pistols, John Lennon, Country Joe and the Fish, Νικόλας Άσημος, Μάρκος Βαμβακάρης, Doors, Dead Kennedys, Can, John Cage, Chumbawamba, George Brassens, God Speed You ! Black Emperor, Green Day Hawkwind, MC 5, Rage Against The Machine, System of A Down, Poison Girls, Corn, Neil Young, Bob Dylan, Joan Baez, Rolling Stones, Frank Zappa, Patti Smith, Grateful Dead….και ο κατάλογος μακρύς







         

                                                          Πολιτικά τραγούδια

           Κατά του Τζωρτζ Μπους
  • Κατά του Μπιλ Κλίντον
  • Κατά του Αβραάμ Λίνκολν
  •  
  • "Talkin' World War III Blues" - Bob Dylan 
  • "The Contents of Lincoln's Pockets" - Rainer Maria
               Κατά του Ρίτσαρντ Νίξον


Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2013

ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΜΟΣΧΑ, Ιούνιος 2005 του Γιάννη Αλεξίου







 ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΜΟΥ ΣΤΗΝ ΜΟΣΧΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2005



Του ΓΙΑΝΝΗ ΑΛΕΞΙΟΥ / e-mail : johnalex@hol.gr                 


Υπάρχει ο Μαρξ, μα και η σαρξ

Με τρία βιβλία στη βαλίτσα, την αυτοβιογραφία του Έρικ Μπέρντον, την Ώρα του Διαβόλου το τελευταίο βιβλίο του Φερνάντο Πεσόα που βγήκε στην επιφάνεια από την σύντροφό του και το Ταξίδι στη Ρωσία του Αντρέα Εμπειρίκου έφυγα για την Μόσχα για 12 νύχτες και μέρες. Η μουσική και οι τέχνες, πέραν των ορχηστρών και των μπαλέτων που βλέπουμε στην Ελλάδα, ήταν η περιέργεια που με οδήγησε στην πόλη των 9 εκατομμυρίων και την αναλογία 3 γυναίκες και 1 άντρας. Η Αοεροφλότ με την τρίωρη καθυστέρησή της με αποζημίωσε με την ώρα που είχα στη διάθεσή μου να διαβάσω το ταξίδι του Εμπειρίκου με την παλιοπαρέα του, Ελύτη και Θεοτοκά, με τον ίδιο προορισμό. Τι περίεργο έφυγε κι αυτός 4.40 με πλοίο από τον Πειραιά, με πλοίο, πριν 38 χρόνια ! Καλό σημάδι σκέφτηκα, ενώ ένα παιδικό γκρουπ με ρωσάκια έκανε φασαρία δίπλα μου. Είναι κι αυτές οι αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις για προσοχή μη χαθούν οι αποσκευές σας…
Το πιο πολύτιμο πράγμα που κουβαλούσα ήταν ένα αυτόγραφο του Φράνκο Τζεφιρέλι που τα είπαμε για λίγο πριν φύγω ταξίδι και ξεχάστηκε μέσα στο μπλοκ μου. Πήρα μαζί μου και τρία cd ένα με τις ηχογραφήσεις του Έλβις στην Sun, μια διπλή ανθολογία της Janis Joplin και το καινούργιο άλμπουμ των Ενδελέχεια. Τελικά δεν άκουσα κανένα, αλλά είδα την Janis Joplin της Ρωσίας στο famous λόγω επισκεπτών, όπως Sting, Blues Brothers, B.B. King, Nazareth, Motorhead που κοσμούν τους τοίχους του B.B. King που έχει live blues κάθε μέρα 8-10 μ.μ. Εκεί η μπάντα κάλεσε μια γεματούλα μα νόστιμη, με φωνή Joplin και τραγούδησε Cream χαιρετίζοντας την επανασύνδεσή τους. Το όνομά της δεν το’ πιασα, αλλά την βάφτισα. Στα διαλείμματα και μετά το live έπαιζαν dvd. Ήταν ένα ξύλινο και εντυπωσιακό στην είσοδο μπαρ με την πρόσοψη μιας κόκκινης Cadillac. Τελικά το blues υπάρχει παντού…
Έμενα στο μεγαλύτερο ξενοδοχείο του κόσμου, εννιαόροφο, δυο χιλιάδες δωμάτια. Ο Στάλιν γκρέμισε 15 εκκλησίες που βρίσκονταν στο ίδιο μέρος για να το φτιάξει. Κάτι κρατούσε από την παλιά του αίγλη, μα μέσα σ’ ένα χρόνο θα γκρεμιστεί. Δρόμοι ή ένα άλλο ξενοδοχείο θα φτιαχτεί στη θέση του. Όμως η θέα που είχα με έκανε πολλά βράδια να μένω άγρυπνος. Όλη η Κόκκινη Πλατεία, η χρωματιστή εκκλησία του Αγίου Βασιλείου, το ποτάμι, οι χρυσοί τρούλοι, όλα στο πιάτο χωρίς να μεσολαβούν κτίρια, μα ένα πάρκο. Ασφαλώς με τέτοια θέα είχα διάθεσή κάθε μέρα.
Το πρώτο βράδυ βρέθηκα σ’ ένα πολυχώρο όπου έπαιζε μια μπάντα, αρκετά groove-άτη με κρουστούς, κιθάρες, ούτι μ’ ένα Σύριο, μια μελαχρινή τραγουδίστρια στα λάτιν και ένα γερόλυκο τραγουδιστή που έπαιζε και κιθάρα. Εκεί άκουσα τα Black Magic Woman και Imagine σε τελείως διαφορετικές εκτελέσεις. Ήταν το Pop Mechanic Project. Είχαν και μια κημπορντίστρια που έπαιζε πλήκτρα με φωτοκύτταρα από ψηλά ! Ρώσικη πατέντα, το termine vox, πολύ ενδιαφέρουσα. Το συνάντησα και την επόμενη στο jazz festival στο Πάρκο Αρχάγγελος, μισή ώρα με αμάξι έξω από την πόλη. Ένα παραδεισένιο μέρος όπου οι περίπατοι – χάσιμο στην απέραντη καταπράσινη έκταση συναγωνιζόταν το θέαμα στις τρεις σκηνές που ήταν διασκορπισμένες και έμοιαζαν δώρο της φύσης. Ξαφνικά παλιά ανάκτορα, κολώνες στο πουθενά και μια τζαζ ορχήστρα, ή ο Αρκάδιους αυτός ο φημισμένος Ρώσος πνευστός, που φάνταζε σαν Πάνας με τα τεράστια όργανα που έχουν στην Ασία. Αυτοσχεδιασμοί που σου παίρνουν το μυαλό σε πολιτισμένο περιβάλλον με τραπέζια στην άκρη για τους κάποιους, ένας κύκλος με γκαζόν και γύρω κόσμος και αυτοκρατορική είσοδος με κολώνες. Και μια μαύρη θεά. Νομίζω ήταν η μόνη μαύρη που είδα στη Μόσχα.
Στην άλλη σκηνή οι νέες τάσεις της τζαζ με χρήση termine vox που βγάζει ένα μακρόσυρτο groove ήχο και δίνει ένα χρώμα στο διαφορετικό παίξιμο τους σε σχέση με την Ευρώπη και την Αμερική. Στο φεστιβάλ αυτό πήρα τυχαία και δύο εκπληκτικά cd. Πάλι αυτό το ένστικτο. Η τζαζ-ροκ ορχήστρα Arsenal, που σχηματίστηκε το 1973, σε πανεπιστήμιο της Μόσχας, οι Blood Sweat and Tears της Ρωσίας, κομμάτια των οποίων διασκευάζουν. Έχουν διασκευάσει και την ροκ όπερα Jesus Christ Superstar σε δική τους πιο τζαζ-ροκ διασκευή. Η Er. J. Orchestras επίσης στο «Gabielius» είναι ένα καταπληκτικό μείγμα folk, jazz, minimal, αρκετά ατμοσφαιρικό. Χάρτινες πολύ καλές ρωσικές εκδόσεις, νέες κυκλοφορίες με 8 ευρώ, όπως και το τελευταίο του Buddy Guy με συμμετοχή Eric Clapton, το ακουστικό «Blues Singer». Τα ρωσικής κατασκευής cd κυμαίνονταν 8-9 ευρώ, τα εισαγόμενα που είναι και το μεγαλύτερο κομμάτι της αγοράς από 17-25 ευρώ, όπως και στην Ελλάδα δηλαδή. Δεν μπορώ να μην αναφέρω και το εκπληκτικό δισκάδικο, ίσως το μεγαλύτερο και πιο πλήρες που έχω συναντήσει και από τις χώρες της Ευρώπης, το «Transylvania» (www.transylvania.ru). Τα είχε όλα μέσα, καθώς και μεγάλη ποικιλία cd boxes και dvd. Από τιμές…φαρμακείο. Βινύλιο δεν βρήκα στη Ρωσία, αν και οι δισκάδες μου είπαν ότι κατά καιρούς πέφτουν παρτίδες στα χέρια τους.
Στην ροκ δεν έχουν να επιδείξουν τίποτε το ενδιαφέρον οι Ρώσοι, ένας ξεπερασμένος ήχος χωρίς φαντασία σε ρωσική γλώσσα, μάλλον αδιάφορο. Από την άλλη η jazz έχει παντού να πει κάτι ενδιαφέρον. Πολλά γκρουπ παίζουν ζωντανά, συμμετέχουν σε φεστιβάλ. Γενικά η Μόσχα είναι μια πολύ ζωντανή πόλη από πλευράς μουσικής, κάθε μέρα κάτι γίνεται. Τα περισσότερα ονόματα που θα δούμε στην Ελλάδα (White Stripes, Moby, Sonic Youth, Garbage, Marylin Manson, Faithless) ακόμη και το Cats περνούν πρώτα από εκεί. Οι περισσότεροι κουβαλούν μαζί τους cd player, αγοράζουν cd και γενικά η μουσική είναι μέσα στη ζωή τους, ακόμη και λόγω μεγάλης χρήσης των νέων δυνατοτήτων της τεχνολογίας. Μπορείς να πίνεις καφέ σε πολυσύχναστο μέρος και να κάτσει δίπλα σου γιάπης με τη συνάδελφό του και να ανοίξει το μικρό lamptop του να δει ειδήσεις.
Βρέθηκα και στα avant-garde πάρτι τους σε ένα χώρο πίσω από ένα κτίριο, όπου με υποδέχθηκε ένας Ρώσος τύπου Ravi Shankar με κελεμπία, έβγαζε και μια low budget εφημερίδα, ο οποίος με οδήγησε κατευθείαν σε ένα δωμάτιο όπου μία τραγούδησε a capella, μια άλλη χόρεψε χορό της κοιλιάς, μια άλλη απήγγειλλε ένα ποίημα που χειροκροτήθηκε ζωηρά, χόρεψε κι ένα…γιουσουφάκι, πέτυχα εκεί κι ένα γνωστό σουρεαλιστή Ρώσο καλλιτέχνη, τον Garry Vinogradav, που φορούσε ένα γυαλί σε σχήμα μάλλον ψαριού χωρίς τζάμι. Δυστυχώς χάθηκα και δεν βρήκα άλλη μέρα το χώρο που έδειξε τη δουλειά του, αλλά έχω τα στοιχεία του. Εκεί συνάντησα επίσης ζωγράφους, ποιητές και φυσικά αριστουργηματικές γυναίκες. Στο γιουσουφάκι δυστυχώς έτρεμε το χέρι μου και οι τρεις πόζες βγήκαν κουνημένες !
Μετά στο πάρκο Ερμιτάζ στην Μόσχα κάθισα με μια κοπέλα στα μεγάλα αυτά ασιατικά καναπεδάκια με τα kalian και ήρθε μια βιολοντσελίστρια κλαμένη που την είχε αφήσει ο τσελίστας φίλος της, ο οποίος έχει εξαφανιστεί από τις πρόβες της ορχήστρας επί ένα μήνα. Δεν ήξερε τι να κάνει. Της είπα να του στείλει μήνυμα ότι παρατά το βιολοντσέλο της και εγκαταλείπει την ορχήστρα μέχρι να εμφανιστεί ο καλός της ! Γέλασαν, αλλά μετά δεν βρήκαν να κάνουν τίποτα καλύτερο και ακολούθησε τις οδηγίες μου. Το φοβερό ήταν ότι την πέτυχα τυχαία στο δρόμο την άλλη μέρα σε μια μακρινή μοναχική και αναγνωριστική βόλτα στη Μόσχα που αποδείχθηκε μικρή κι αυτή, σαν την Αθήνα στις αναπάντεχες αυτές συναντήσεις. Μιλήσαμε, ήταν καλύτερα γιατί της είχε απαντήσει στο μήνυμα, μα δεν είχε εμφανιστεί ακόμη. Ευκαιρία για καφέ λοιπόν…
Οι νέοι εκεί μεταξύ 25-35 είναι μέσα στα πράγματα, παίρνουν δουλειές, κάνουν όνειρα, προς το παρών δουλεύουν πολύ και αμείβονται λίγο αλλά με αυτό το ρυθμό μάλλον σε δέκα-δεκαπέντε χρόνια θα τα καταφέρουν. Ενδεικτικά αναφέρω το παράδειγμα μιας κοπέλας στην παρέα που ήταν ταξιθέτρια σε σινεμά και μέσα σ’ ένα χρόνο κάνει μακέτες για μεγάλα κτίρια και έχει βλέψεις στην Πολιτιστική Μόσχα εάν πάρουν τους Ολυμπιακούς του 012 ! Τα θέλουν όλα και τώρα σαν να έχουν χάσει το χρόνο και τα κάνουν όλα γρήγορα. Πολύ γρήγορα. Δεν έχουν κατασταλάξει. Επιμένουν ότι είναι Ασιάτες, μα ντύνονται, τρώνε και σκέπτονται σαν Δυτικοί. Κατ’ άλλα λίγοι μιλούν λίγα αγγλικά, στη γλώσσα τους οι περισσότεροι κατάλογοι και όλες οι ταμπέλες, άντε βγάλε άκρη. Με βάφτισαν και Ζένια γιατί το Γιαν είναι λίγο μπανάλ…

                                  Η σαρξ

Το άλλο πάρτι ήταν μια ώρα έξω από τη Μόσχα σε φοβερή φύση – απουσιάζουν οι πέτρες, δεν έχει πουθενά στο περιβάλλον – ένα Γιώτινγκ Πάρτι που έκανε ο εκδότης του μεγαλύτερου ρωσικού περιοδικού για γιωτ. Το φόντο μια λίμνη, καταπράσινο περιβάλλον με δέντρα, Harley Davinson, Ferrari, Maserati, Lamborghini και άλλα expensive cars Jaguar πάντως που προτιμώ δεν είχε - ζωντανή μουσική, πισίνες, παγοδρόμιο, μπουφέδες που δεν άγγιξα γιατί προτίμησα την καλή σαμπάνια, και πολλές μα πολλές γυναίκες εξωπραγματικές. Το κακό στη Μόσχα είναι ότι δεν ξεχωρίζουν σε πρώτη ματιά οι πόρνες από τις κανονικές γυναίκες, ντύνονται το ίδιο και είναι από τη φύση τους όλες πολύ σεξουαλικές. Έτσι μπορείς να μιλάς με κάποια στο πλήθος και να εμφανιστεί ο άνθρωπός της ή να μιλάς με μια άγνωστη και τελικά να είναι ο άνθρωπός σου. Ασφαλώς τέτοιες καταστάσεις ευνοούν τους μοναχικούς ταξιδιώτες που αρέσκονται στις μουσικές και όπου οδηγούν αυτές. Ένα άλλο κορίτσι άκουγε Led Zeppelin και κρατούσε ένα βιβλίο του Μπουκόφσκι. Εδώ είμαστε. Ήταν κι ένα τραπέζι ψηλό που κουνιόταν από μόνο του όταν περπατούσαν σε ένα άλλο μέρος. Έτσι έπεφταν συχνά τα ποτήρια και οι καφέδες. Μυστήριο μα έδινε έναυσμα για συζητήσεις.
Τα πρωινά με επισκέπτονταν ένα τεράστιο πουλί στο μπαλκόνι, ο Βαρώνος, όπως λεγόταν, και τα έκανε φαρδιά πλατιά. Έμοιαζε με σκυλί. Μαύρο πουλί. Στο MTV τους, άκουσα και μια ωραία διασκευή του Ρώσου Lim Bizkit στο «Behind Blue Eyes» των Who. Πολύ τις Tatu έπαιζαν, αλλά και την Gwen Stefani και το Moby. Τηλεόραση χάλια σαν κι εδώ, αλλά είχε το Culture TV όπου έπαιζε μεγάλες ρωσικές ταινίες, αλλά και άλλες ποιοτικές.
Το άλλο στοιχείο που τους χαρακτηρίζει είναι ο έντονος ρομαντισμός. Παντού ζευγαράκια φιλιούνται, προσφέρουν λουλούδια στο δρόμο, περπατούν χέρι-χέρι, κάθονται αγκαλιασμένοι σε παγκάκια, ωραίες εικόνες που εκλείπουν πια στη ζωή της Αθήνας. Καλό είναι που παρά τη φτώχεια οι άνθρωποι δεν το βάζουν κάτω. Και οι αλκοολικοί έχουν αξιοπρέπεια, διαφέρουν σαφώς από εκείνους της Πράγας ή της Στοκχόλμης. Όσο για τα προσφυγικά της Αθήνας είναι σουίτες μπροστά στα δικά τους. Σκοτεινό περιβάλλον, άπειρα σπασμένα και πεταμένα μπουκάλια και βρωμιά λες και δεν έχουν μύτες εκεί !
Ωστόσο αυτό το στοιχείο δεν φαίνεται στους δρόμους. Κάποιοι στο σιδηροδρομικό σταθμό και από εδώ κι από εκεί. Οι γυναίκες έχουν πρόβλημα γιατί εκτός από πολλές, όσες έχουν άντρες είναι αλκοολικοί και οι περισσότεροι τις κακομεταχειρίζονται. «Ξέρεις αυτό το σημάδι στο πόδι είναι πυροβολισμός», μου είπε η Σβέτα που είχε μπλέξει με ένα μέθυσο biker. Τις άσχημες γυναίκες, που είναι λίγες, τις έχουν κρυμμένες και καθαρίζουν ξενοδοχεία και άλλες διατηρούν τις υπαίθριες τουαλέτες που υπάρχουν παντού. Ακόμη και μέσα στο Κρεμλίνο. Μόλις μπήκα στο ξακουστό αυτό χώρο έπιασε καταρρακτώδης βροχή. Όταν πήγα να φωτογραφίσω την λιμουζίνα με τον Πούτιν ένας αστυνομικός από το πουθενά με απώθησε. Τελικά έβγαλα τις άλλες λιμουζίνες.
Την μέρα των γενεθλίων, 6 Ιουνίου, βγήκα βόλτα στην Κόκκινη Πλατεία. Απίθανο πράγμα. Η βόλτα αυτή επαναλήφθηκε πολλές φορές. Ίσως δεν τελειώσει ποτέ. Παντού υπάρχουν πλανόδιοι πωλητές dvd σε φτηνές τιμές. Μπορείς με 4 ευρώ να πάρεις ότι θες. Παντού υπάρχει και το Mythodia του Vangelis, του μόνου Έλληνα καλλιτέχνη που γνωρίζουν στη Μόσχα. Άκουσα και το Chariots of Fire σε ένα χώρο που βρέθηκα με χορούς της κοιλιάς. Μου φώναξαν : τσιφτετέλια, τσιφτετέλια ! Αποκρίθηκα : Im interesting in rocknroll, not in tsiftetelia και φυσικά έπεσε γέλιο. Ένα βράδυ άνοιξα και το παράθυρο μου στο Rossiya Hotel και μια παρέα με κιθάρα τραγουδούσε τη Φραγκοσυριανή του Μάρκου. Δίπλα τους πηγαινοέρχονταν δεκάδες πρόστυχες, όπως τις λένε στη Μόσχα, εξωτικές γυναίκες που δίνουν κι αυτές ένα χρώμα στην πόλη που διψά για χρήμα. Τις Κυριακές στις πλατείες, όλο και θα πετύχεις, μια τζαζ ορχήστρα να παίζει, ενώ εσύ θα πίνεις την μπύρα σου.
Έως τώρα στα μέρη που περνώ καλά δεν ξαναπάω, έτσι για να βρίσκω και άλλα που είναι ίσως καλύτερα. Εξαιρείται το Λονδίνο από τον κανόνα. Ίσως κάνω μια εξαίρεση και για τη Μόσχα, που είναι πραγματικά αχόρταγη…